6a. Persoonlijke verzorging

Waar gaat het over?

Sommige kinderen hebben op school persoonlijke verzorging nodig. Dat kan gaan om bijvoorbeeld hulp bij het strikken van veters, aantrekken van een jas, naar de wc gaan, verschoning of aan- en uitkleden bij gym. Al deze handelingen vallen onder het begrip persoonlijke verzorging en kunnen op school voorkomen.

Hoe doen we het in de Kop?

PO – VO – (V)SO – SBO - Gemeenten:

Verzorging bij jeugdigen tot 18 jaar is er op gericht om een tekort aan zelfredzaamheid op te heffen. Het gaat hier om de ‘algemene dagelijkse levensverrichtingen’ (ADL); dat zijn handelingen die mensen dagelijks in het gewone leven verrichten. Denk hierbij aan bijvoorbeeld hulp bij het wassen, aankleden, verplaatsen in zit- of lighouding, eten en drinken en het toedienen van orale medicatie. Een jeugdige die als gevolg van beperkingen ADL niet zelf kan doen, heeft hulp nodig. Soms moeten de ADL overgenomen worden en soms is ondersteuning nodig bij deze verrichtingen.

Een kind is aangewezen op verzorging als het gaat om een chronische situatie waarbij de gebruikelijke verzorging, in vergelijking tot kinderen van dezelfde leeftijdscategorie, aantoonbaar groter is. Op basis van een inventarisatie wordt vastgesteld hoeveel uur zorg een leerling nodig heeft. Dat gebeurt ook in overleg met de gemeente. Als er geen overeenstemming over het aantal uren tot stand komt, dan is er een mogelijkheid om een onderwijszorgconsulent in te schakelen. Wat is er nodig om een onderwijs(zorg)consulent in te schakelen?

• Stap 1: toestemming van ouder vragen om leerling aan te melden, of de ouder verwijzen naar Bureau Onderwijsconsulenten;
• Stap 2: ouder / SWV / andere betrokkene meldt de leerling aan;
• Stap 3: intake medewerker beoordeelt of de inzet van een onderwijszorgconsulent (OZC) mogelijk is;
• Stap 4: intake medewerker schakelt OZC in de regio in of intakemedewerker wijst aanvraag af en geeft kort advies over de mogelijke verder te volgen stappen.

Hoe te handelen volgens de wet? 

Persoonlijke verzorging op school kan binnen verschillende wetten vallen:
• Als persoonlijke verzorging (op school) nodig is door gevolgen van ziekte e.d. valt dit onder de Zorgverzekeringswet (ZvW);
• Als de leerling een WLZ-beschikking heeft valt dit onder de Wet Langdurige Zorg (WLZ);
• Persoonlijke verzorging (op school) kan ook onder de Jeugdwet of het (passend) onderwijs vallen.

In 2014 is door het CIZ de AWBZ-indicatiewijzer 7.1 opgesteld. Daarin staat wat onder de verantwoordelijkheid van het onderwijs valt (sinds invoering van de Wet passend onderwijs op 1 augustus 2014). De bekostiging van deze vorm van zorg binnen het onderwijs is sindsdien aangepast, maar de grens met de andere wetgeving is niet veranderd. Op grond van artikel 1.2, ld 1, onder b van de Jeugdwet, mag de gemeente een aanvraag voor jeugdhulp weigeren als er hulp kan worden verkregen op grond van een andere wet. Omdat in 2014 is bepaald welk gedeelte van persoonlijke verzorging onder de verantwoordelijkheid van het onderwijs valt, zal dat door de gemeente als een voorliggende voorziening worden beschouwd.
De tabel hieronder laat zien welk deel van de persoonlijke zorg onder verantwoordelijkheid van de school valt. Als er hulp nodig is die niet in deze tabel staat én als er geen recht is op hulp op basis van de ZvW of de WLZ, kan er een beroep worden gedaan op de Jeugdwet.

De tabel geeft aan voor welk deel van de persoonlijke zorg de school verantwoordelijk is. Als er meer hulp nodig is dan in deze tabel is opgenomen en er geen recht bestaat op hulp op basis van de ZvW of de WLZ, kan er een beroep worden gedaan op de Jeugdwet.

Als een leerling niet valt onder de bovenstaande AWBZ-grondslagen, dan is de Jeugdwet van toepassing.

Het SWV bekostigt extra ondersteuning op de (V)SO scholen op het gebied van ADL en medische zorg. Dit verloopt via een bekostigingscategorie van de toelaatbaarheidsverklaring.

Persoonlijke verzorging bij kleuters
Bij kleuters horen het strikken van veters, het aantrekken van een jas en (beperkte) hulp bij naar de wc gaan tot gangbare en normale dagelijkse zorg (begeleiding). 

Persoonlijke verzorging als gevolg van een belangrijke medische component
Er kan (ook) hulp nodig zijn bij persoonlijke verzorging als gevolg van ziekte. De Zorgverzekeringswet (ZvW) beschrijft dat als …” in verband met een behoefte aan geneeskundige zorg of een hoog risico daarop”. In dit geval is een beroep op de ZvW van toepassing. Het recht op zorg uit de ZvW zal wordt bepaald door de indicerend jeugdverpleegkundige (via de zorgverzekering van de ouders). Als er daarnaast nog extra behoefte is aan persoonlijke verzorging dan kan dit worden gevraagd op basis van de Jeugdwet.

Persoonlijke verzorging bij leerlingen met een WLZ-indicatie
Uit een WLZ-indicatie hoort ondersteuning voor de persoonlijke verzorging te worden bekostigd. Bij leerlingen met een WLZ-indicatie kan voor persoonlijke verzorging geen beroep worden gedaan op de Jeugdwet.